OTOMOBİL LASTİKLERİ KULLANMA REHBERİ
Lastiğin Görevleri:
Araç yükünü taşımak.
Direksiyon ile verilen yönü izlemek.
Motordan gelen gücü ileri/geri hareket olarak yansıtmak.
Emniyetli bir şekilde hem ıslak,hem de kuru zeminde aracı durdurmak.
Amortisörlerde yardımcı olarak sürüş keyfini artırmak.
Lastiğin Yapısal Özellikleri:
Tekerlek lastiklerinin yapılarında, gerek yüksek mukavemeti karşılamak üzere naylon,rayon,polyester gibi elyaf esaslı kordlarla, çelik kordlar bulunmaktadır. Topuk dayanımları ise çelik teller yardımıyla sağlanır. Birbirinden farklı karakterdeki bu elemanların birarada tutulması ve hizmet anında zeminle temasın güvenle sağlanmasıyla, yanaklardaki esneme kabiliyetinin verilmesi görevini lastik karışımı üstlenir.Lastik karışımını doğal ve sentetik kauçuklarla, ana dolgu olarak karbon karaları oluşturur.Bunlara ilave olarak karbon karaları oluşturur. Bunlara ilave olarak vulkanizasyon elemanları bulunmaktadır.Karışımın işlenmesi ve homojenliği için kimyasal yağlar kullanılır.
Çapraz Katlı Lastikler:
Lastik teknolojisinin başlangıcında kullanılan ilk gövde yapısıdır.Bu lastikleri gövdesini oluşturan tekstil esaslı “kord” iplikleri birbiri üzerine,lastik yönüne 35-40 derece açı yapacak şekilde çapraz olarak yerleştirilmiştir.Bu yapı dioganal veya konvansiyonel olarak da adlandırılır.Ölçü tanımında “-” veya “D”ile belirtilir.
Radyal Lastikler:
Değişen ve gelişen otomotiv sektörünün,gereksinimlerini karşılamak üzere geliştirilen bir yapıdır.Bu lastiklerde gövde yapısı,üstün özellikli rayon,naylon,polyester gibi tekstil esaslı kordların lastiğin dönüş yönüne 90 derecelik açı yapacak şekilde yerleştirilmeleri sonucu oluşan kuşaklarda,belirli açıda çelik kord kuşak katlarının tatbik edilmesi sonucu oluşan yapıdır.Aynı zamanda radyal yapı,sadece tekstil esaslı ve lastiğin dönüş yönüne göre sıfır derece ve belli açıdaki kordlardan oluşan kuşakların tatbik edilmesiylede oluşabilir.Ölçü tanımında “R” harfi ile beliritilir.
Araçlarda yüke karşılık gelen tepki kuvvetini karşılayan,lastiklerde jant arasına sıkıştırılan hava basıncıdır.Lastikler sadece hava basıncının sıkıştırıldığı kılıflardır.Sıkıştırılmış hava basıncının tutulması,iç lastiklere veya dış lastiklerin iç kısmına tatbik edilen ve sızdırmazlık sağlayan liner tabaka yardımıyla sağlanır.İç lastikli kullanılan dış lastiklere Tube-type,iç latiksiz kullanılan dış lastiklere Tubeless lastik denir.
Pirelli Üretici firma
(P) Binek otomobil lastiği
P6000 Lastik desen kodu
185 Nominal kesit genişliği (mm)
60 Kesit oranı,seri(basıklık)
R Gövde yapısı (Radyal)
14 Jant çapı(inç)
82 Yük indeksi
H Hız sembolü
Tubeless İç lastiksiz
Hız sembolü,bir lastiğin yük indeksi ile belirtilen azami yükte yapabileceği maksimum hızı ifade eden bir kodlamadır.Hız sembolleri tablosunda ise harflerin belirttiği maksimum hızlar verilmiştir.
Yük indeksi,bir lastiğin hız sembolü ile beliritilen en yüksek hızda taşınabileceği azami yükü belirten bir kodlamadır.Yük indeksleri tablosunda ,farklı yük indekslerine tekabül eden,lastik başına taşınabilecek azami yük miktarları kg. cinsinden verilmiştir.
Lastiğin Üretim Tarihi:
DOT XJ J3 XJJX 208 ifadesinde
DOT :Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada onay sembolü
XJ:Lastiği üreten firma ve üretildiği fabrika kodu
J3: Lastik ölçüsünü belirten kod
XJJX :Lastik belirten kod
208Üretim tarihi,lastiğin 1998’in 20.haftasında üretildiğini göstermektedir.
Pratikte,tubeless otomobil lastiklerinin tamiri değişik malzemelerin kullanıldığı iki farklı yöntemle yapılır.Bunlar;herbiri için farklı tipte malzeme ve teçhizat kullanılan,yara tamirinde en uygun ve tavsiye edilen bir yöntem olan Mantar Yama (PRP) ile lastiğin yara alan bölgesinin kuşingam adı verilen dolgu maddesiyle doldurulup pişirilmesi ve içeriye get konulması yöntemiyle yapılan Takviyeli Yara Tamiridir.
Harici bir darbe sonucu yara almış/delinmiş lastiklerin incelenmesi,uygun alet ve ekipmanla tamirinin yapılması,sadece bu işlemi yapan kişinin sorumluluğundadır.
Tamir işlemi;bu konuda eğitilmiş kişilerce yapılmalıdır.
- Lastikteki delinme,tabanda belirtilen bölgede ise mantar yama ile takviyesiz yara tamiri yapılabilir.
- Lastik hız semboşü “H” (210 km/saat) ve altı ise delik çapı azami 6 mm. ve lastik daha önce tamir edilmemiş ise tamir edilebilir.
- 240 km/saat ve üstü hız sembollü lastiklerin tamir edilmesi sakıncalıdır.
- Liner tabakada çatlama ve kesilme,kırılma ve aşırı deformasyon varsa,tamir yapılmamalı ve lastik kesinlikle yenisiyle değiştirilmelidir.
- Tamirde temizlik çok önemlidir.Yara tamir malzemesi,sadece temiz yüzeye yapışır.Yara bölgesinin içten dıştan konik bir zımpara taşıyla iyice temizlenmesi ve yara içindeki serbest kalan çelik kuşak tel uçlarının,elmas uçlu bir matkapla alınması gerekir.Bu işlem iyi yapılmazsa,ilerde çelik kuşak uçları çalışma yaparak paslanabilir ve yara tamir malzemesine hasar vererek,lastiği hizmet dışı bırakabilir.
Tamir malzemesinin kullanılacağı yerdeki kauçukla kesinlikle benzer özellikler taşıması gerekir.Eğer kullanılan malzeme kauçuk esaslı değilse esnemesi,gerilmesi ve lastik bünyesinde oluşan ısıya tepki özelliği farklı olacağından,ayrılma yapar.
Yara tamirinin yüksek sıcaklığa sahip ütülerle yapılması,lastikte istenmeyen sorunlar çıkarır.Ütünün temas ettiği alandaki kauçuk yeniden pişerek,orjinal özelliklerinde bir bölümünü yitirir.Kuşaklarda açılmalar ve lastik tabanında şekil bozuklukları oluşabilir.
Hasarlı lastik janttan çıkarılıp iç kısmı dikkatlice incelenmelidir.Çok kısa süre de olsa,havasız lastik üzerinde yürüme,karkastaki kordlara zarar verebilir.Liner’da (tubeless lastiklerde olan ve hava sızdırmazlığı sağlayan tabaka) çatlamalar olabilir.
Lastiğin yara almış bölgesinin,fitil yamayla tamir edilmesi,ilerde soeun çıkarabileceğinden sakıncalıdır.
BAZI LASTİK HASARLARININ SEBEPLERİ
Taban Merkezinde Çevresel Aşınma
 |
|
|
İlk Omuzda Çevresel Erken Aşınma |
|
 |
|
Omuz / Yanak Bölgesinde Şişme (Balon)
 |
 |
 |
 |
Havasız Lastik Üzerinde Yürüme
 |
 |